Fata'an
Fata'an(樹豆)
mikawit
Ngangan no fata'an(樹豆名稱)
mikawitAdihay ko pangangan no kasasiromaroma a finacadan to fata'an, ono Kuwaping a pangangan ira ko 蒲姜豆、木豆、米豆、樹荳、柳豆、白樹豆、花螺樹豆、觀音豆、番仔豆、山豆根; Tayal finacadan o "singut ", hananay, ono Taivoan finacadan (大武壠) " taluvawvaw " hananay, ono Iwatan finacadan o " qalidang" hananay.
O fata’an, nano to’as a nipalomaan no kasafinacadan i Taywan, itini i Pintong ato i Posong a niyaro’, ma’araw ko nipalomaan saheto o fata’an, itini i karakaratan, hadhadan a sera, fangcal ko lengaw no fata’an malofic ko kacihana, ciheci. O kacihecian no fata’an i saka safaw cecay (11) folad tangasa i roma mihecaan to saka tosa (2) a folad, kakaya ko kacihecian no fata’an, orasaka o kaolahan no Yincumin a mipaloma ko fata’an. I 'aya'ayaw pakoyoc ko ’orip awaay ko maamaan, o saka'orip ko fata’an itiya, o tasalamaen han kakaenen no wawa no Amis, yo pakaen to kolong, misimed to fata’an i sofok, hirateng han anini katawaan kona demak, tangasa anini maolah ho kako a komaen to fata’an, marenac a caay kasengaen.
I mihecamiheca to saka safaw tosa (12) a folad, tangasa i roma miheca to saka tolo (3) a folad ko pipitpitan to heci no fata’an, tatodong a dateng i pi’anipan to pasafaan, ano mianip mapapaliw to kako ato fiyaw i, caay ka eca milicay o fata’an haw ko sakalahok, roma i, ano ira ko cecay kaysing aca ko fata’an i takar, maedengay to ko saka'oripen itiyaay.
Anini caay ho ka adihay ko nipalomaay to fata’an, o so’elinay a tayal konini, rahoday a palomaen ko fata’an, folesak han i omah ko sapaloma ko fata’an malengaway to, maedeng ira ko sepat a folad ko pipaloma cifalo to a ciheci, na mipaloma tangasa to pifata’anan maedeng enem ko folad, o pipalomaan a romi’ad i saka falo (8) folad tangsa i roma miheca sakacecay (1) a foladan, i hadhad ko samakapahay a pipalomaan.
O tatodong no fata'an (樹豆的文化意義)
mikawitItini i Taywan o tadamaanay a losay no Yincuminco konini, o palomaay komaenay a finacadan ira ko 'Amis finacadan, Paywan finacadan, Iwatan finacadan, Atayal finacadan ato Rukay finacadan, Pakitinien i 'orip a pinangan no Yincuminco, o tatodong no karihaday ko fata'an, ira ko cecay a kimad no malitengay, iti:ya ira koya masakeroay a fata'an, hakelongen nira ko cecay a makapahay a kaying tayra i fiyaw a niyaro', fangcal ko ciramod nona kaying, ikor to i, mipaloma to ko tamtamdaw no niyaro' to pi'aray to pipatayni ningra to rihaday, miharateng to ko tamtamdaw, o pinangan no 'Amis a tamdaw mikinganganay to pala, losay ano eca oroma a dafong, orasaka, cingangan sa to " Fata'an " kona niyaro'.
O pinengnengen no Yincuminco to fata'an o mipatanektekay to tireng, mifahfahay to palafoay, miadah haca to adada, todongay o mararocorock ko ka'aloman to wawa sanay ko tatodong nona sowal, orasaka, itini taliyok no loma', i omaomahan awaay ko caay ka pipaloma to fata'an, ano malofic ko heci todongay 'aloman'aloman ko tamdaw no laloman adihay ko kacihafay.
Pika’arawan no mita to ponka no fata’an i ’Amis, Atayal, Paiwan Iwatan ato Rukai a finacadan a niyaro’, o cecay no sakatolo a kakaenen no Yincuminco konini, oya mangta’ay ato mi’icangan a rara’ ko malotaheka a dating. O sapal ato papah no fata’an, takaraway ko kaci tanpayce(蛋白質) nira, o tadapialaan no tatirengan to tanpayce. O tadamaamay no Yincumico ko fata’an a deteng, ano komaen to i, ci’icel to ko tamdaw, ira ko pangangan nira “o weierkang no Yincumico” hananay. Itiya ho ano talalotok mi’adop ko kapah, caay ka eca mitangtang to fata’an pacamol han to wa’ay no fafoy a mitenger, o ci’icelay a kohaw han ko pangangan to ninan. Itiya ho ira ko lisin no kasafinacadan, ano komaen to fata’an kalawawa saan, mahofoc aca to fa’inayan a wawa saan ko sowal.
Tahapinangan形態
mikawitO fata’an hananay a kilang, yo misatapang pipaloma a miheca, tangasa i nikapatay nira, maedeng tolo tangasa lima a mihecaan ko ’orip nira, cecay a tapangan maedeng cecay kongce ano eca tosa kongce ko takaraw nira, roma i, tahira i sepat kongce ano eca lima kongce ko takaraw, o papah, o tapangan, o heci nira maemin cifanoh, caay kalecad to roma a ra'ra’. makodefetay ko kaciheci no fata’an, mihecahecaan caay ka lasawad ko kacihana nira, tahira sa i kapatayan nira ko kacihana, nikaorira, laklak sa ko kacihana nira, masadak ko hana caay kalecad, hahalafin ko kacihanaan no fata’an, sa ciheci sa caayay kalecad a ciheci to romi’ad, orasaka, mipitpit sato heci nira i, kalifotan to, kakaya to ko tatokian a mipitpti.
Mitangtang 料理
mikawitO pitangtang to fata’an, pacamol han to fadowac no fafoy a misafel, i'ayaw mitangtang, tosa tatokian ko pilaloan to fata’an, esaen ho ko fadowac no fafoy, ta pacamol han to koya fata’an a mitangtang, tosa ko tatokian a mitenger, pacamol han ko cilah, kaesoay a kaenen, itiya ho, ono 'Amis/Pangcah a pitangtang to fata’an, pacamol han ko simal no fofoy, ta mahelot no fata’an koya kahaway a simal, itiya kaenen han to caay ka senga a kaenen.