Mangcel 山羌

“Muntiacus reevesi” hananay a mapangangan, o “ reeves’s muntjac” hananay no padaka, o wawa no mangcel, huang -chin hananay no Aping、o mamangay a malonem、o wawa no malonem, o koma^enay to rengos a malonem, o kao’ripan nira ko Taiwan ato katimoly a kowan no kitakit no Aping.

O malonem no Taiwani i mamangay ko tiring, 47~70 kongfen, o areteng nira i 10 a tingting, o wa’ay nira i mamangay. O okang a mangcel i ciwa’a’ay, nikaorira caay ka ta^elif ko 10 a kongfon, caay ka cica’ang, tangasa i 12 a folad misatapang a lomahad ko wa’a, tangasa i saka 6 a folad i, matefad koya wa’a; o tawinaan a away ko wa’a, o korul nira i kaliyaliyawan a to^eman, o falohang nira i, misakohecal a tomeri’, o wa’ay nira i, micamol ko kohetingay. O tilid no mata nira i, mato sepatay a nengnengen i laay, saka ilako pangangan to sepatay ko mata malonem. Oniniya aadopen i, o rengos ko mikaenan nira, itini iTaiwan o calowayay a ‘a’adopen no misapangcahay a tamdaw. Saka 9 alomi’ad no saka ccay no folad i 2019 a mihcaan, malo malalangay a ‘a’adopen ko niniya malonem.

Mangcel

O kakawa no tiring (型態) mikawit

Ccay paka tolo a fakeciw ko kakaya’ no tiring, o okang ci wa’a’ay, o tawinaan sa’ikawang ko ‘okak to miming, itini no tokosan a okang malonem i, caay ka sasiloma pakaynien nira to pina’om to pidipot ato latingtingay kakawa nira ami liyas to ‘ada. O okang a mangcel ilako kohetingay  tilid ami lilis tangasa itapang no wa’a nira, nikaorira o tawinaan i, ila ko sapenopeno sanay a tilid, ato kohcalay itiyad nira ato kohcalay i salanoan no wikol, o nini haw i, o ccay no ilaay i tiring nira, o ngiha mato ngiha no mamangay ho a mangcel.

O kasasiloma ato kahengangay a mangcel (與赤麂的分別) mikawit

O ‘alomanay a tamdaw moraraw ko pipalita nangra to tokosay mangcel ato kahengangay a malonem, saka moraraw ko loma a tamdaw to nika sasiloma no niniya ‘a’adopen, itini pakakilac no citongay masongila’ nangra ko kasasiloma no niniya tosa ‘a’adopen. Ano nengengen ko aotal malo marecaday, o mangcel miming ko tatirengan, o fanges ilako kaliyawan ato linmadacay; o kahengangay a malonem tata’ang to miming ko tiring, kahengahengan a limadac. i 2006 a mihcaan i Hongkong ila ko pipalita ami kerap, mahapinang nangra kono ilotokay a mangcel sahto sa o kahengangay amalonem, nikaorira pitena’ ami’adop, oyana no tokosay a mangcel, caay koya kahengangay a malonem.

Oni ka laklak (分佈) mikawit

O mangcel i satimolan a kowan ato sasifo’an no kitakit no Aping, oloma ilako nika laklak i Fang-cong ato ito hananay a pala no Dipong, ato isatimolan no Tepi a pala no Englan a kitakit; ilako kala^enoay riyar ato kanafekangay no riyar to 3,000 fakciw konika laklak, itini i tatapangan no nanom ato ci kilangay a pala konika laklak.

Tosa ko kasasiloma (2個亞種) mikawit

Ono Tasiwan ito kosay a mangcel ( M.reevesi Micrurus), ono padaka a pangangan (Formosa Reeve’s muntjac),itini i kitakit no Taiwan, nanitini sala^eno no riyar tangsa i 3000 fakciw amalalak i laloma’ no cikilangay ato i tatapanga no nanom. O Yacong hananay a ‘adopen o dengan ato nononanoman a malonem ato cipenoay a malonem odeng o Taiwan ko ilaay.

O pinangan(習性) mikawit

O ‘adihayay no tokos a mangcel I micidekay amalo’, caay ka takekokeko saan koni kamalo’, ccay a o kang a mangcel latek ila ko tolo ato sepat ko tawinaan.

O kalenak (繁殖) mikawit

Ono tokosan a tawinaan a mangcel lima a folad ma’ikesay to, 14 a lomi’ad ci fita’or to, ccay a nika cipoyapoy 7 tangsa i saka 8 a folad, maharek a mahofoc 3~4 a lomi’ad misatapang to a cipoyapoy, caay ka cala konika pacoco to wawa, saka malalid aci wawa to ccay a mihcaan, saka o tawinaan aci tiyad lapolopolong sanay a sitiyad, saka o wawaho mihofocan lalecalecad sayay hofocen. O okang a mangcel tangsa i saka 9 a folad a maliteng to, o pifalican to wa’a folad i, o pipengpengan nira to soloy, caay a lecad to malonem ko pinangan.

O pipalita (註釋) mikawit

Muntiacus reevesi. The IUCN Red List of Threatened Species 2008. [5 April 2009].

Noycenpo Incawsu no Taiwan. Masasiloma’ay koying no Taiwan a no tokos mangcel. Noycenpo Ingcawsu- ato pisiwkay no kitakit a koen. Noycenpo Ingcawsu(2023-04=11),( rayray no rikec 2023-04-11)

O mikowanay to notokos no iingkay no Singcenyan. Ato pakayni pisalof to rekec sapi dipotaw to kahilahila no ‘a’adopen(2019-01-09  2019-02-13) ato olaay to a rikec 2019-02-13)

tahapinangan a tilid 參考文獻 mikawit

參考文獻

維基共享資源中相關的多媒體資源:山羌(分類)

維基物種上的相關資訊:山羌

《香港方物古今》,饒玖才 著,天地圖書 出版,1999年。105-107頁。ISBN 962-950-671-8。

香港法例《野生動物保護條例》附表2: 山羌是受保護的野生動物(頁面存檔備份,存於網際網路檔案館)

可以參考其他相關資料

https://teia.tw/archives/natural_valley_star/am2017-01-01


Muntiacus reevesi