Marengreng (荳蘭豐年祭) mikawit

Masaselal atu marengreng (年齡層階編制及短距馬拉松) mikawit

Kalu niyaru nu Pangcah, ira ‘amin ku marengreng hananay a lisin. Urasa, adihay ku caayay kalecad a kakawau nu lisin. U inian nisuwalan anini, u nu Natauran a niyaru’ (南勢阿美族部落) a kakawau:

  1. U ngangan nu selal – siwa a saselalan. Anu nau maan a kaput ku nisaselalan nu misu, tangasa i nikapatay nu tireng, a caay pacelul tu ngangan nu selal.
  2. Ma’edem a pitu a mihca malingatu aca tu sakaruma a liyut nu selal a marengreng.
  3. Milecinuwasay atu misatataday:
    1. Sa’yaway a nikala mamiselal, naw milecinuwasay tu marengrengay a tamdaw, u mangalaay a malapapeluway nu nia selal.
    2. A caay henay pakadungdung a sidemak tu nu selal a tamdaw.
    3. Uruma hantu, ira ku demak nu lalabu nu luma’, anu miselal, amaanen henay a mipadang tu demak nu luma’. U sananay sisa, milecinuwas tu nikarengreng nuini a kaput. U suwal tu matiniay a tamdaw u misataday han ku nipangangan. Anu satada suwalen, u sa’ayaway a ma’ala nu inian a selal, u mamiselal han ku nipangangan.
    4. Anu tangasatu i pituay a mihca, i ayaw nu cacay a mihca nu pilisinan, caay kanca pi’ala tu mamiselal a tamdaw. Anu mi’ala tu mamiselal, u matilaay u namilecinuwas a tamdaw, anu aluman sabawtusa. Alamaanan walu a tatamdawan ku nipapicumud. Sakatusa a nipi’ala tu miselalay, u tangasaay nu mihca a kapah a wawaan. U mihmihcaan i pilisinan haen sa a mitakus tu tamdaw, tangsa ini karengrengan a mihecaan ku nisatukur(終止).

Tangasa tu i karengrengan a mihcaan, ma’dem ku pitu’ay a mihcaan, silalamlam sa ku tamdaw anu aluman. Walu a pulu’ siwa a pulu’ ira ku rabas ku mikihatiyaay a kapah i matia a mihca. Urasa, acaay kanca ka similecinuwasay i karengrengan. Anini satu, caaytu ka aluman ku mikihatiyaay a misaselal.

Mahrek a milisin i sakamuktep a remi’ad, a malingatu tuway a semamsam (忍受馬拉松前之各種訓練) a pakasaw tu mamarengreng a selal. U kakawau hantu nu nipakasaw iri.

  1. Sa’yaway a muk’tep a remi’ad(第一個十日) - cacay a kaysing ku nipiluwan a keman tu ranam tu lahuk tu labi.
  2. Sakatusa a muk’tep a remi’ad - tusa a kaysin ku nipiluwan tu ni kakeman.
  3. Sakatulu a muk’tep a remi’ad - hani ka cacayen tu kakeman. U a’am satu atu nanum, ini kaw kalingatuwan a semamsam. U dabak atu sangsangdeb, i uma’umahan, i taluan a minanam a malalikid, palecalecad tu kuku’ tu kamay a misakeru, u radiw ku ruma. Anu cima ku caayay pitengil a tamdaw, ta’eseng nu misatataday, u nikasibuduy ku ruma a melawan. Alama’anan minanam a marengreng misatatirebudan ku ruma, cacay a saselalan awaay ku misiwatiday tu kuput.
  4. Salikulay a muk’tep a remi’ad - milaup i amis, u emin nu selal a milalaba tu ayam, kuliyul. Awaay ku nikapetan tu lakaw tu maamaan aca, walsay sa. Anu mapatay ku nilepelan iri, u sara’ecusay a kakawau. Aranikay (古語/說不定) a mapatay kia tamdaw naw makalepelay sa ku suwal nu matuasay. Mahrek satu taluma’, palecapuen kia nilepelan, sipabeli i matuasay sa tuduhen sipakaen tu papeluway. Tuwa mibetik pakarumud tu suwal. Sapaka tulu a remiad, milaup aca itimul, anu awaay ku mapatayai nu nilepelan niya selal iri, uruma ku ulah nu selal, nu matuasay, u malemeday sa ku suwal nu niyaru’.

Uruma hantu, ira u mabanaay a papelu a tamdaw tatulu, sasepat tuwa mahkulung a tayra i paleluway a matuasat, mitengil minanam tu sapapelu, mipalita aca tu sasadademakan nu selal. Alamaanan pakasemuwalen nu matuasay, papinanam a papelu. Itini inika semamsam a remi’ad, u dabak, sangsangdeb caay kanca pinanam a misakeru, mabekac, remadiw papelu awaay ku misiwatiday.

Tuwa tangasatu i sakatulu a pulu’ ira ku siwa a remi’ad, pahanhan. Mirasur tu mamisanga’ tu sasalusidan nu tireng. Tuwa tangsatu tu labi i muktepay a tuki, malecapu tu i kakilumaan i makawali a luma’. Anini a labi a malecapu ku mamarengreng a selal, a sewalen nu matuasay pasebanaen tu sasademaken nu marengrengay. Maherek a suwal ku matuasay iri, maru’ satu ‘amin ku selal tangasa i nikalingad.

I kalingadan a dabak, i hararbaran(曙光) masilsil tu i putal maitala tu palingaday nu papeluway a matuasay. U mamarengrengay hantu a selal, sisatamec ‘amin tu busuk sirenget tu papah nu daydam u nisalalapian, mikapet ‘amin tu tayu u kakemkeman anu mabekac, anu tu’eman ku mipimelaw. Tuwasaan, initu ku papeluway, palekal a palingatu tu selal a mabekac.

U makalikul hantu a tamdaw, u papakarusay tu salikulay a mabekacay, Mikapet tu tukal u diwas, u buhcalay a ma’inayan mihakulung tu selal a mabekac, makalepel tu salikulay a tamdaw, mikemkem tu daidam micupelas tu kulul mikuduc tu banuh nu ayam sipabulsak i kulul nia salikulay. “sakilmelen kapah!! tanglalay niama aku han, kasamata!!” sa a paceruh (激勵/加油). U pakarusay hantu a tamdaw masakilmel a mipadang, maykitin maycekeruh, sulinay tangasatu i kakatangasaan.

Saan, masasa’tu ‘amin ku namabekacay, satu misuayaw tu cidal a malalikid, lima a raradiwan a misakeru. Tangasa i sabau cacay ku tuki kia misengar(停止), ruyaruy satu ‘amin a taluma’ a malahuk i luma’. I namalahuk, paremiad satu a malalikid tangasa i sabaw cacay a tuki nu labii a misengar a misakeru. Malecapu aca a mitengil tu suwal nu matuasay, pasebana’ tu sademakan nu selal, tuwa hatini tu ku demak tu nu marengrengay a kakawau. Ngangan nu selal:

  1. Alabangas  : 14-21 a mihcaan (na i 2008 a miselal,saka telucay nu selal anini)
  2. Matabuk  : 22-29
  3. Ma’urad  : 30-37
  4. Ma’ulac  : 38-45
  5. Ma’uway  : 46-53
  6. Alemet  : 54-61
  7. Raraw  : 62-69
  8. Alamay  : 70-77
  9. Aladiwas  : 78-85

[1]

  1. 李文廣. (2011). Wikipedia 維基百科 族語詞條試寫─原住民族語詞條 2011作品集. 教育部.