Sado

O ngangan no Sado（砂荖部落）

I tiniay i tarawadaw a lomowad no Sado, Maedeng sepat so’ot a miheca, awaay ko tamdaw i tini itiyaho, ’edeng to fonak a cecay awaay to sera i ’ayaw. ira ko cecay a to’as ci gua la, malaplap no niyaro’ciira, nawhan caay pina’onan a nipipatay ningra ko tamdaw. o nikatengilan to sowal, to nipipatay ni gua la hannanay a demak, o moecelay ato citangalay a tamdaw san to Tafalongay a finawlan. katayni a maro’ i loma’ ni Kacitan no niyaro’. i maro’ay a mfatafatad, adihay ko sapimaan a mitomad to niyaro’ a harateng, ikorto i, mangodo to a maro’ i loma’ ni kacitan. saka tayra satora ciira i Sado a mafariri. nengneng han kira pala, ira to ko ’enem a tamdaw itira a maro’, cecay a tamdaw ira ko cecay a tefon, ikor sato ira to ko tamdaw a tayni, misatapang cangra to dasa’en, to ilisin ato misingkiw. ta ira to ko Sado hananay a niyaro’.

O pasadakay a micowatay no Tafalong ko Sado a niyaro’, i ’ayaw, aloman sato ko tamadaw I niyaro’ no Tafalong, saka mipasadakay a micowatay to niyao’ a pala, saka masapalowad to ko Sado a niyaro’. ’edeng to o finacadan no Tafalong, ira ho ko na ititini i lilis no Sawalian lotok. mangataay ko alo’ i ka'ayaw no niyaro’ no Sado, itihi no Litay alo’ ato tamo alo’, i Hualien alo’no katatopitopan no tosaay a sa’owac ko paniyaro’an no maro’. tafesiwsa ko 193 a lalan no Hualien, fafesocen to lalan to kina'amis a romakat, manga’ay a tangasa i Tafalong, fafesocen to lalan to katimol a romakat, manga’ay a tangasa i ’Alolong a niyaro.

O kasiikedan no niyaro’(部落特色)

Sado a niyaro’, Sa-Law ko sowal no holam. pakayni i saka’orip o pala ko pinengnengan no Sado, itiniay i saka'etip a lilis no Sawalian lotok.(海岸山脈) caay ka ’alomanay makapahay a niyaro’i ilaloma’ay no Guangfu-syang (光復鄉 sowal no holam ) no Hualien-siyen (花蓮縣 sowal no holam ) , Maedeng pito polo’ ko maro’ay, to 281 a tmadaw itini. i ingid no misa'odax kaysiya ato Fata’an a henohenotan. o malalokay lafangay a ’amis no niyaro’no Yincomin to ko adihayay itini.

Dihekoay to romi’ad i niyaro’, tada fangcal to pinanowang ato pinalengaw a mato’as. nawhan o niyao noYincomin, saka ano tapalen ko kasaniyaro’ no Pangcah i Siwkolan , sapalahad to tadafangcal ko talihoc no salawacan mililis to Sawalian lotok . Sado a niyaro’ manga’ay a misowal o no Tafalong, mangalef i Pangcah i pasawali, saka'orip i ’ayaw a nalikolan no to’as ko mafana’ay a mina’ang a niyaro. ira ko tadamaanay a pinangan i ’orip no Pangcah a pito a tefon, adihay ko likisi a wahekad ato no niyaro’.

Tefon（祈水祭）

O Tefon sanay a lekakawa no niyaro’ay a tamdaw iti:yaay ho, o cecay a lisin no Pangcah to sapipa’oripaw to nanom no finawlan. itiniay i Sada a niyaro’, mifariw ho i ‘ayaw ira to ko masanga'ay a tefon i niyaro’, ’emin saan ira to tolo so’ot a miheca a likisi ko matengilay. to mihecahecaan a mamoetep a folad kinacecay to Tefon sanay a lekakawa i Sada a niyaro’. sepat a tokian, mikirid ko tomok to mawacay a kasaselal itira i tefon to Tefon sanay a lekakawa , micolok ko kapah mi'acaw to nanom no sakacecay a tefon ta comikay to sakatosa a tefon miseni'ay to nanom.

Masaliyaliyaw hananayay a demak to cecay to tosa, tosa to tolo, tolo to sepat, sepat to lima, lima to cecay…maherek to lima a tefon no niyaro’ a Tefon sanay a lekakawa. todongay ceroh ato rocoken no kararocorocok ko punka no tato'asan saan. anni i edeng to cecay a tefon ko marocekay i laloma’ no finawlan a ronang no niyaro’. manengneng ita ko tatapangan no Sada a sapiharatengan no to’as ato mapalosiyangay likisi no tefon. o sowal no malitengay konini.

O nikalopisak no Sado(人口分佈)

Itiniay i Guangfu Cen no Hualien ko Sado a niyaro’, 98 ko sa’osi no parod no loma’, 272 ko sa’osi no tamdaw.

90% ko ka’aloman no Yincomin, polong han i, 246 ko tamdaw; o roma sato i, 10% ko ka’aloman no roma a finacadan, polong han i, 26 ko tamdaw.

O pa-sin-to(百分比) no ka’aloman no tamdaw no kasafinacadan i, ko Amis85%, Kebalan1%, roma3%.

O finacadan no Yincomin(所屬阿美族群)

itiniay i Guangfun-syang (光復鄉 sowal no holam ) no Hualien-siyen(花蓮縣sowal no holam) ko Sada a niyaro’, na itira I Tafalong talatimol tangasa i Guangfumisa'odax kaysiya. o tatapangan a niyaro’, ira ko Tafalong, o Fata’an, o Kiwit a mililis to tarawadaw no Siwkolang a siniyaro’, na itira i tarawadaw no Kalingko talatimol tangasa i Cilamitay, nawhani maemin paniyaro’ i lawac no Siwkolan a tarawadaw sa mapangangan to Siwkolan a ‘amis. ira ko Fata’an a niyaro’, Tafalong a niyaro’, Sado a niyaro’, Atomo a niyaro’, Kalotong a niyaro’, Kalotong a niyaro’, Fahol a niyaro’, Laso‘ay a niyaro’ ato o kakay a niyaro, falo a niyaro' ko pipolongan.

O pitooran no finawlan (族人信仰)

Anini sato, ona matiniay a lisin awaay to ko midoedoay to nano rayray a pinangan a dmak, nawhani masaHolamto ato o roma to ko pitooran, mato lahedaw sato masamatiniay ko dmak. o pitooran ko finawlan no Sada i, ora ma’araway a kiwkay i, ira ko tosa a kinkay i Sada , o tingsikiw ato ciwlokiwkay, o ciwlokiwkay a tamdaw ko ka adihay. kalimelaan ko sowal no Kawas, to sakafana’ to ’orip no tamdaw, ato awaay to ko kaka to nikafana’ to codad.