Tafolod
Tafolod (情人袋)
O patelian to lalosidan siwit han mica’elay kora tafolod no sakiilisain, itiya ho onini a tafolod siwit ha mica’elay ano matayal anca to laday a ma’orip, o patelian to ’icep, o fila’, tamako, teking ato patelian to mimingay a lalosidan.
’Alofo/ dofot o mita’eselan no wina sapafeli to wawa malotafolod sakatayal, rama i, o papinang patalahekal to taneng a mita’esel, todongay to o olah ato palata’ang to katadamaan no loloma’an a wawa ato katanestes. Orasaka. ano masasiolah ko fa’inayan ato fafahiyan malosapatiwid mafafalic to lalosidan, todongay to papinang to olah, ano iraira ko ka papaliw a matayal i, iraen ko pihayda no laloma’an roma i pasadak sa patalahekal toni a demak.
O faco no ’alofo / dofot caayay ka lecad kono kasaniyaro’, o roma i, o cecay a niyaro’ caayay kalecad ko kasangasaw pita’esel ato malosa’eres, o nakamayan ko pi’arawan. Nano rayray a faco toni ta’eselan a ’alofo/dofot deng o tilid ato fidac ko sa’eres, nika na malalacal to roma a finacadan, adihay to ko kasasiroma no ’eres, ira to pakafitay to payso ato tangroy. Ano hapinangen a minengneng ko faco no aniniay i, tosa aca ira ko masasikakay, masalonanay. No sa’amisan a ’etal Siwkolan ato sa’amisan no pasawaliay o Kalingko a ’etal, kakahad ko kaikor, masasikak ko tafolod, saca’elay mapakafit to maedilay, kimolmolay dadingo, masatapelik ko tilid, mapakafit to ’odo, o kahengangay ko cengel, pacamol to langdaway kaliyalaway kangdaway ato romaay a cengel sasiroma sa; satimolan no pasawali a Pangcah, itiraay i Posong a Pangcah miming ko saca’elay sakakaya sa, masalonan ko ’alofo, kalaeno i mapasaysay to kohetingay, awaay ko sapaedil, saheto o nakamayan a mita’eselan ko pisanga’, pasayra i langdaway ko cengel, nika o kahengangay ko cengel no fafahiyan, awaay ko saysay no ’eres. No itiraay to i Falangaw ,’Etolan Torik no satimolan a niyaro’ masalonan ko ’alofo. No Kalingko Fakong, Kakacawan no Posong, Madawdaw no Sa’aniwan, nawhan adihay to ko kalalacal no mararamoday, orasaka cacamol sato ira ko masalonanay, ira ko masasikakay no ’alofo anini.
Hakikawananen misiwit talakawili ko pica’elay to ’alofo/dofot. caayay pakido sa patafolod to roma fa’inayan anca o fafahiyan. No Tafalong a niyaro’ i, ano cipadesay a loma’ hakikawili talakawanan a mico’is ko pica’elay, todongay cipadesay sa ko papinang. Ca kalecad ko pinangan no kasaniyaro’, nika ano sowalen i, saikoray to a romi’ad no kailisinan, mangaay to pacomod to fafahiyan pakapot to selal no fa’inayan a masakero, ano ira ko kaimahan no fafahiyan, mangaay comod sa mikayat toya kaolahan a fa’inayan a masakero, o roma i, cacay ko fa’inayan ’aloman ko miraoday a fafahiyan mikayat, todongay to ’aloman ko maolahay a fafahiyan toni a fa’inayan. roma i, cifaloco’ay a mato’asay mitapal to cimacima koya masasiolahay to ’ayaw a miheca, anca nima a kapah a fafahiyan ko maolahay kiting han nira koya fafahiyan pakayat toya fa’inayan palacafay a masakero. ano ira ko mato’asay to ko mihecaan o cahoay ka ciramod, mangaay masamatini sowal han ko mato’asay, cingra to papakayat, roma i patahekal han palimo’ot, papisafaloco’en pakaciramod
Ano mapatahekal to ko sakaciramodaw oni o tafolod ko kacipinangan, itini no Siwkolan tono to’as a rayray pinangan, itini i kailisinan toya kasakeroan, ano cima ko kaolahan cefis han nira ko tafolod noya kapah, todongay to maolah toya fa’inayan, nika ano maceficefis koya tafolod nira, ano ira ho ko cofi’it no faloco’, sakatosa a romi’ad mangaay ho patikoen toya fa’inayan. Ano na macefis koya tafolod awa sa patiko, roma i mata’elif to ko kailisinan awa ho patiko, todongay maketon to ko kasasiolah no faloco’. Itiya to misatapang to ko mato’asay caciyaw to sakararamod nangra.
Ona matiniay o fafahiyan ko miki’ayaway patahekal to olah hananay i, oya pakainay hananay a finacadan no Pangcah koni, caayay ko nipatangican todod sanay to nafaloco’an, ano maolah ho ko fa’inayan toni a fafahiyan, mangaay ano ’aloman ko tamdaw patiwid sa toya ’alofo/dofot paca’elay toya fafahiyan, roma i pa’araw sa koya fafahiyan milikicoh to ’icep pafili toya fa’inayan, onini ko pakafana’ to kalalacal nangra a tatosa, onini koya “sakiolah a tafolod ” matini ko saka ira noni a ngangan, toni a dadaya i “O kasasiolahan a dadaya ” hananay ko pangangan imatini.
Ira to koni patatodong a ngangan nona tafolod, orasaka malasa’eres to no rayray a losid no Pangcah, mato cicaedong to losid ano caay ka citafolod a kapah, mato o caay ka lalok a matayal malecad awaay ko maolahay, awa ko salosalongan a manengneng. Itiya i 1965 a mihecaan palowad itira i Kalingko to pisalamaan mapatireng ko “ Serangawan no Pangcah” hananay piki’arawan, ira to ko patafoloday to miki’araway a lafang, malasaka hapinang to ko sa’eres no finacadan a serangawan no mita tahanini.