Vanuatu,Republic of Vanuatu(萬那杜共和國) mikawit

Vanuatu kapolongan kitakit (Ferans: République de Vanuatu, Inkiris: Republic of Vanuatu, Pislama: Ripablik blong Vanuatu) polong no sowal Vanuatu, itiniay i kaetip katimolay a pala kanatal, i 1980 miheca micidek to Inkiris, Ferans a misiiked patireng to kitakit, yo 80 ko palapalaan (68 ko iraay ko tamdaw a maro’), o nano Melanesia a palapalaan, o fa’edetay no riyaran a romi’ad no mihecaan.

Likisi (歷史) mikawit

Pinapi:na no patekan i, irato ko maro’ay tamdaw a pinapina a pala, salongan i ’ayaw to 4000 miheca miteka[4], salongan i ’ayaw to 1300 mihecaan, itini tona sera ira ko kapowa koreng a pinademakan[5].

Europe a picingcingan (歐洲殖民時期) mikawit

I 1606 miheca, yo ci Peter Queiroz kakeridan no misolapay sarakatay talahekal tina pala a Europe tamdaw, paka kafokilan a sera saan to itiniay a pala. I 18 sici, o Inkiris misolapay ci James cook o sakinatosa a misolap tahini tina pala, pangangan tina pala to New Hebrides palapalaan, iroray a Europe tamdaw misatapang malinah tayni a maro’.

I 1887 miheca miteka, New Hebrides pala nao no Inkiris France a riyar sofitay wiyyinhuy mikowanay. I 1889 miheca, i Vera minato ci todong to niyah pikowan, talacowa dengan o fohecalay tamdaw ko mikomoday, naka malo sa’ayaway caayay pisakakinah a misingkiw to salongoc[6]. I 1906 miheca, Inkilis ato Ferans tosaay kitakit mihayda to New Hebrides palapalaan o Inkiris France mapapolong mikowan, patireng to New Hebrides palapal kapolongan a sera. nawhani ’aloman to ko Europe mafolaw tayni a maro’, i 1935 miheca a New Hebrides palapa lira ko 45,000 a tamdaw. Saka 2 kalalood no hekal i, Eti ato Espiritu Santo malapakomodan a hitay a kahiceraan.

Pisiikedan (獨立時期) mikawit

I 1980 miheca 7 folad 30 omi’ad, Fanoato misiikeday, mala no Tata'akay Inkilis a Lekatep kitakit, siiked i 1981 miheca ato 1983 miheca micomod i Linhoko ato caay ko matatekoay onto.

Palapalaan (地理) mikawit

Fanuatu nao 83 ko palapaan masakapot, ta sacisowal ira ko Matthew pala ato Hunter pala a sakowan. 83 a palapalaan i, ira ko 14 mataelifay ko 100 pinfang kongli ko dadahal, tonian satata’akay o San Espirito. Fanuatu a kakomodan a maci a Vera minato, o satata’akay maci no Fanuatu, i Eti pala ato Luganville[7]. Fanuatu nano Fa'etay ato no Asiya Fa'etay kakarayan, o Fa'etay a kilakilangan, o palapalaan saheto o ’akawangay lotok ato macelalay, sa’akawangay lotok itira i San Espirito a Bwemasana lotok, ira ko  1,879m takaraw.

Kafalic no kakarayan (氣候) mikawit

I 2015 miheca, Linhoko daykako patodong han ko Fanuatu to kasakitakit o sakakaay katalawan kitakit to nano o tataparan kari’ang[8].

No Fa'etay a kaci’ariyos fali (熱帶氣旋) mikawit

Fanuatu mararid ci’ariyos to fali. I 2015 miheca 3 folad, o kitakit masakasak no Pam ’ariyos a fali, wata ko makari’angay, pinapina a niyaro’ maloyoh a lomaloma’, o minato a Port Vila 90% ko lomaloma’ ko maloyohay.

Lonen (地震) mikawit

Mararid ci lonen ko Fanuatu, no roma ci rangoday.

Kasasilsil no sakowan (行政區劃) mikawit

Sici (政治) mikawit

Fanuatu midemak to kalomaoc no nikapolongan rikec, o tatapangan no kitakit i o congtong, 5 miheca ko liyad. O kalomaocan ko misingkiway to congtong, malitoloay no tosa (3/2) ko paya to maala, no Fanuatu a sici a tatapangan i o komodan a congli. Fanuatu a kalomaocan cecayay lalomaan, nai 52 tamdaw ko sakapot, o iing o finawlan ko misingkiway, 4 miheca ko cecay lekad.

Fanuatu mikapot to adihayay kasacefang no kasakitakit, halo Tata'akay Ikiris a Lekatep, hekalan kingko, Asiya misaomahay kingko, hekalay a kiking no payso a lekatep, ponka ato kakomofan citodongay ato polong no misaFrance ko sowal i hekal.

Kacacofelan a demak (外交) mikawit

Fanuato Nikapolongan a Kitakit(萬那杜共和國) mikawit

Takaray sowal (概略) mikawit

o ngangan no nona kitakit o Fanuato Fanuato Nikapolongan a Kitakit(Ikiris sowal:Vanuatu,Republic of Vanuatu; Kuwaping sowal:萬那杜共和國)o Ona kitikit I malanikowanan no Fulansu sa mapangan to[s1]  République de Vanuatu、ono Ikilis I Republic of Vanuatu, o no Pislama a sowal I Ripablik blong Vanuatu,omaalaay a ngangan I o Vanuatu, mikisa’etipay no satimolan no masasinotay a riyar ko aro’nona kitakit.1980miheca a mapatireng kona kitakit,faloay a polo’ ko pala ilaloma’ nona kitakit,nikawrira, ‘edeng 68 ko citamdaway a pala, o ‘emin no mihecaan I o fa’edetay ko romi’ad.

Palapalan (地理) mikawit

 
Flag of Vanuatu
 
Location of Vanuatu

Itini i 16 00 S, 167 00 E, no Osiniya ko Vanuatu. Polong no sekalay i 12,189 sq km “saka 164 ko rayray no ngangan. ” “O sekalay no sera i, 12,189 sq km, no nanom a sekalay i, 0 sq km ”

Polong i 277,554 ko tamdaw.

sera(土地) mikawit

Masakilac ko sera o malo kakaomahen a sera 15.30%, Malo no kilakilangan a sera 36.10%, malo no roma to a sera 48.60%.

 
Port Vila market

katomirengan no kitakit a romi’ad(國家紀念日) mikawit

Pihiratengan no kitakit a romi’ad i sakapito 30 a romi’ad.siyoto(首都) O [[[Port-Vila]] ko Siyoto.

O Sawara’an no kitakit anini i ci Baldwin Lonsdale, patirengan a romi’ad i 2014 a miheca saka 9 folad saka 22 a romi’ad.

Pihapinangan a tilid(註腳) mikawit